Surtseyjarleiðangur 2021

Sandur og grjót hefur safnast í tanga sem gengur norður úr Surtsey. Þörungar eiga erfitt með að ná fótfestu á grjótinu sem er á stöðugri hreyfingu í briminu. Mynd. Svanhildur Egilsdóttir.

Dagana 12. til 15. júlí var farinn leiðangur til líffræðirannsókna til Surtseyjar í samstarfi Hafrannsóknastofnunar, Náttúrufræðistofnunar Íslands og Landbúnaðarháskóla Íslands. Tveir starfsmenn Hafrannsóknastofnunar, Karl Gunnarsson og Svanhildur Egilsdóttir, tóku þátt í leiðangrinum.

Hafrannsóknastofnun hefur fylgst með landnámi lífvera í fjörunni og á grunnsævi í kringum eyjuna frá því að gos hófst 1963. Í ár beindist rannsóknin að lífríki fjörunnar. Vegna mikils rofs og stöðugrar hreyfingar grjóts og sands í fjörunni, sérstaklega á veturna, hafa litlar breytingar orðið á lífríki fjörunnar frá upphafi. Einærir þörungar nema land á hverju vori og hverfa aftur þegar stormaldan kemur hreyfingu á grjót og sand á haustin. Að þessu sinni fundust þó tvær tegundir þörunga sem ekki hafa áður sést í Surtsey, purpurahimnutegundin Porphyra linearis óx á klöppum neðst í fjörunni og smávaxin blaðlaga grænþörungur Prasiola stipitata óx ofan á steinkolli allra efst í fjörunni.

Purpurahimnan Porphyra linearis sem vex á steinum neðarlega í fjörunni fannst í leiðangrinum en hefur ekki áður sést í Surtsey. Mynd Svanhildur Egilsdóttir.

Karl við söfnun þörunga í fjörunni. Bak við hann sjást móbergsklettarnir vestan í Surtsey. Efst í fjörunni eru grænir þörungar ríkjandi, aðallega slafak en neðar eru brúnþörungar, einkum marinkjarni áberandi. Mynd Svanhildur Egilsdóttir.