Vísitala norsk-íslenskrar síldar lækkar um 13%

Mynd 1. Útbreiðsla og þéttleiki norsk-íslenskrar síldar í maí 2020. Leiðarlínur eru sýndar í bakgrunni.

Bráðabirgðaskýrsla um niðurstöður alþjóðlegs leiðangurs frá maí síðastliðnum í Noregshafi og aðliggjandi hafsvæðum liggur nú fyrir. Eitt af meginmarkmiðum leiðangursins er að meta magn og útbreiðslu norsk-íslenskrar síldar og annara uppsjávartegunda. Því til viðbótar er ástand hafsins og vistkerfisins kannað, m.a. hitastig og magn átustofna. Leiðangurinn er skipulagður innan vinnuhóps Alþjóða Hafrannsóknaráðsins (ICES). Þátttakendur í leiðangrinum auk rannsóknaskipsins Árna Friðrikssonar, voru rannsóknaskip frá Noregi, Færeyjum, Danmörku og Rússlandi. Þar sem leiðangurshlutinn í Barentshafi, sem snýr að ungsíld, hefur tafist munu niðurstöður þess hluta verða bætt inn í skýrsluna í ágúst.

Norsk-íslensk síld í maí þetta árið var í mestum þéttleika í suðvestanverðu hafinu þar sem 2013 árgangurinn (7 ára) var allsráðandi, og á austursvæðinu þar sem 2016 árgangurinn (3 ára) var yfirgnæfandi (mynd 1). Heildarbergmálsvísitala síldar var 4,25 milljón tonn í samanburði við 4,9 milljón tonn árið 2019 sem er lækkun um 0,62 milljón tonn (13%). Vísitölur síðustu ára hafa sveiflast lítillega en heilt yfir sýna þær nokkuð stöðuga stofnstærð (mynd 2). Árgangurinn frá 2016 var í mestum fjölda (57%) og lífmassa (41%). Vísitala hans nú við fjögurra ára aldur er hærri en stóra árgangsins frá 2004, sem setur stærð 2016 árgangsins í samhengi (mynd 3). Á komandi árum má því búast við að 2016 árgangurinn verði enn meira áberandi í lífmassa stofnsins. Miðað við þessa síldardreifingu má ætla að eldri hlutinn muni halda sig austur og norður af Íslandi í sumar líkt og undanfarin ár.

Kolmunna var að finna utan landgrunns á mest öllu athugunarsvæðinu ef undan er skilið austur af Íslandi í kalda Austur-Íslandsstraumnum. Mesti þéttleikinn var á suðurhluta athugunarsvæðisins svo og með landgrunnsbrún Noregs. Þessi leiðangur nær ekki yfir allan kolmunnastofninn, og þá síst fullorðna veiðistofninn. Niðurstöðurnar gefa þó vísbendingar um stærð nýrra árganga. Heildarbergmálsvísitalan fyrir kolmunna var metinn 390 þúsund tonn og lækkaði um 26% frá því í fyrra. Mest mældist af 2019 árganginum (32,5%) og er vísitala hans af sömu stærðagráðu og vísitölur árganganna frá 2013-2015 og 2019 á sama aldri, en þeir hafa reynst vera stórir.

Lítilsháttar lækkun var milli ára á vísitölum um magn átu fyrir allt rannsóknarsvæðið að undanskyldu svæðinu austur af Íslandi þar sem var lítilsháttar hækkun (mynd 4). Um miðbik og austur hluta svæðisins eru vísitölurnar undir meðaltali áranna 1995-2019. Á norðurhluta svæðisins, þar sem jafnan voru hæstu gildin, eru vísitölurnar hinsvegar nálægt sögulegu meðaltali.

Hitastig sjávar var svipað eða rétt yfir meðaltali síðustu 25 ára á 0-200 m dýpi á vestari hluta hafsvæðisins en undir meðaltali í hlýrri sjónum austar og sunnar (mynd 5). Á 200-500 m dýpi var hitinn ýmist undir og yfir meðaltali.

Þessar niðurstöður, og þá einkum síldarmælinganna, verða meðal annars notaðar á fundi ICES í lok ágúst nk. þar sem vinna við stofnstærðarmat og ráðgjöf þessara uppsjávarfiskistofna fer fram. Meira um niðurstöður frá leiðangrinum er að finna í bráðabirgðaskýrslu.

Mynd 2. Vísitölur um lífmassa norsk-íslenskrar síldar í maí leiðöngrum frá 1995-2020. Fyrir árin 2008-2020 eru einnig sýnd 90% öryggismörk.

Mynd 3. Leiðangursvísitölur um fjölda eftir aldri (2-6 ára) hjá norsk-íslenskri síld þar sem þróun í hverjum árgangi er fylgt eftir (t.d. bleiki liturinn sýnir fjölda eftir aldri í stóra árganginum frá 2004 og fjólubláa liturinn sýnir 2016 árganginn).

Mynd 4. Vístölur um magn átu í maí 1995-2020 eftir mismunandi hafsvæðum í Noregshafi og aðliggjandi hafsvæðum. Bláa, rauða og gráa línurnar sýna miðbik og austur hluta svæðisins en svarta og græna vestari hlutann (Jan Mayen og Ísland).

Mynd 5. Hitastig sjávar (til vinstri) og frávik í hitastigi frá meðaltali áranna 1995-2019 (til hægri) á 50-200 m dýpi í maí 2020.