Mun minna mældist af makríl

Ljósm. Svanhildur Egilsdóttir

Niðurstöður liggja fyrir frá sameiginlegum uppsjávarleiðangri Íslendinga, Færeyinga, Norðmanna og Dana sem farinn var á tímabilinu 1. júlí til 3. ágúst 2023.

Meginmarkmið þessa árlega leiðangurs var að meta magn uppsjávarfiska í Norðaustur-Atlantshafi að sumarlagi en jafnframt að rannsaka vistkerfi og umhverfi sjávar. Leiðangurssvæðið var 2,4 milljón ferkílómetrar sem er 19% minna en síðasta ár þar sem ekki var farið inn í Grænlenska landhelgi og einungis suður að 62°N breiddargráðu í Íslandsdjúpi.

Vísitala lífmassa makríls var metin 4,30 milljón tonn sem er 42% lækkun frá árinu 2022 og er minnsti lífmassi sem mælst hefur síðan 2007 (mynd 1). Vísitalan í ár er tæplega 40% lægri en langtímameðaltal gagnaseríunnar (7,1 milljónir tonna). Byggir vísitalan á afla í alls 218 stöðluðum yfirborðstogum á fyrirfram ákveðnum stöðvum. Engar togstöðvar voru með einstaklega mikinn afla líkt og sumarið 2022, og óvissumörk í kringum matið því mun minni í ár.

Útbreiðsla makríls við Ísland í ár var minni en síðasta ár (mynd 2). Mesti þéttleikinn var fyrir sunnan land og var hann að finna bæði yfir landgrunninu og við landgrunnsbrúnina. Lítið mældist af makríl fyrir vestan land samanborið við 2022. Um 10,3% af heildarlífmassa makríls mældist í íslenskri landhelgi samanborið við 18,9% síðasta ár. Líkt og undanfarin ár var meiri hluti stofnsins í Noregshafi og þá sérstaklega norðaustan til.

Samkvæmt gervihnattagögnum var meðaltalshitastig í yfirborðslögum sjávar austan, sunnan og vestan við Ísland hærri í júlí en á sama tíma í fyrra og einnig yfir meðaltali síðustu 20 ára. Í Noregshafi var yfirborðshiti einnig yfir meðaltali síðustu 20 ára en undir meðaltali fyrir norðan Ísland.

Vísitala um magn dýrasvifs á hafsvæðinu í júlí við Ísland og í Noregshafi jókst samanborið við undanfarin tvö sumur og var álíka og langtímameðaltal leiðangursins síðan 2010.

Í leiðangrinum voru bergmálsmælingar einnig notaðar til að meta magn norsk-íslenskrar síldar og kolmunna en úrvinnsla á þeim mælingum er ólokið og verða þær niðurstöður kynntar síðar.

Niðurstöður leiðangursins fyrir makríl voru kynntar innan stofnmatsvinnunefndar Alþjóðahafrannsóknaráðsins (ICES) í gær. Þær eru, ásamt öðrum gögnum, notaðar við mat á stofnstærð makríls en ICES mun birta ráðgjöf um aflamark næsta árs fyrir makríl, norsk-íslenska síld og kolmunna þann 29. september.

Skýrslu um bráðabirgðaniðurstöður leiðangursins má nálgast hér.

Mynd 1. Vísitala fyrir lífmassa makríls fyrir árin 2007 og árlega frá 2010 til 2023. Vísitalan er bæði reiknuð án óvissu (rauðir fylltir hringir) og með óvissu (svartir fylltir hringir með 90% öryggismörkum, lóðréttar línur). Athugið að vísitala lífmassa árið 2011 er ekki gild mæling þar sem engin mæling var í norðurhluta Noregshafs það ár.

Mynd 2. Vísitala um magn makríls reiknuð fyrir reiti (2 breiddargráður og 4 lengdargráður) í júlí og ágúst 2023. Enginn makríll mældist í hvítum reitum og gulur til rauður litakvarðinn táknar vaxandi þéttleika sem tonn á ferkílómetra. Stærð hringja sýnir magn makríls á togstöðvum sem tonn á ferkílómetra og grár kross eru togstöðvar þar sem enginn makríll veiddist