Rannsóknarskipið Árni Friðriksson.
Ljósm. Svanhildur Egilsdóttir
Skýrsla um niðurstöður alþjóðlegs leiðangurs, frá maí síðastliðnum í Noregshafi og aðliggjandi hafsvæðum, liggur nú fyrir.
Markmið leiðangursins
Eitt af meginmarkmiðum leiðangursins er að meta magn og útbreiðslu norsk-íslenskrar síldar og annara uppsjávartegunda. Því til viðbótar er ástand hafsins og vistkerfisins kannað, m.a. hitastig og magn átustofna.
Leiðangurinn er skipulagður innan vinnuhóps Alþjóða Hafrannsóknaráðsins (ICES). Þátttakendur í leiðangrinum auk rannsóknarskipsins Árna Friðrikssonar, voru rannsóknarskip frá Noregi, Færeyjum, Danmörku og Bretlandi. Hér að neðan eru helstu niðurstöður tíundaðar.
Norsk-íslenska síldin
Norsk-íslenska síld var aðallega að finna í vestanverðu hafinu og var 2016 árgangurinn (7 ára) allsráðandi þar (mynd 1). Heildarbergmálsvísitala fullorðinnar síldar var 4,1 milljón tonn í samanburði við 4,4 milljón tonn árið 2022 sem er lækkun um 0,3 milljón tonn (8%). Vísitölur síðustu ára hafa sveiflast lítillega en heilt yfir sýna þær nokkuð stöðuga en minnkandi stofnstærð (mynd 2). Árgangurinn frá 2016 var í mestum fjölda og lífmassa (bæði rúm 57%). Árgangar eftir 2016 eru litlir.
Á þessum árstíma er síldin í fæðugöngu í vesturátt frá hrygningarsvæðum við Noreg. Miðað við þessa dreifingu má ætla að síldin muni halda sig austur og norður af Íslandi í sumar, líkt og undanfarin ár.
![](/static/files/_blob/b4die0fpgce0zigtr191k-1687780833360.jpg?1687780833788)
Mynd 1. Útbreiðsla og þéttleiki norsk-íslenskrar síldar í maí 2023 samkvæmt bergmálsgildum. Leiðarlínur eru sýndar í bakgrunni.
![](/static/files/_blob/zenwtuf3k2r15m55i1ayd.png)
Mynd 2. Vísitölur um lífmassa norsk-íslenskrar síldar í maí leiðöngrum frá 1995-2023. Fyrir árin 2008-2023 eru einnig sýnd 90% öryggismörk.
Kolmunni
Kolmunna var að finna utan landgrunns á mest öllu athugunarsvæðinu ef undan er skilið svæðið þar sem áhrifa kalda Austur-Íslands straumsins austur af Íslandi gætir. Mesti þéttleikinn var á suðurhluta athugunarsvæðisins svo og með landgrunnsbrún Noregs. Þessi leiðangur nær ekki yfir dreifingu alls kolmunnastofnsins. Mest mældist af 1-3 ára kolmunna (91%) sem er afleiðing af góðri nýliðun síðustu ára og sterkra árganga að koma í veiðistofninn.
Magn átustofna
Litlar breytingar eru á vísitölum um þéttleika átu fyrir allt rannsóknarsvæðið frá fyrra ári að undanskyldu svæðinu austur af Íslandi þar sem var töluverð hækkun (mynd 3).
![](/static/files/_blob/9in06i6g0zllyztxy73a6d.jpg)
Mynd 3. Vístölur um magn átu (þurrvigt mg m-2) í maí 1995-2023 eftir mismunandi hafsvæðum í Noregshafi og aðliggjandi hafsvæðum sem dekkuð eru í leiðangrinum, m.a. austur af Íslandi (efst til vinstri).
Hitastig sjávar
Hitastig sjávar var svipað og verið hefur undanfarin ár, eða rétt undir langtímameðaltali áranna 1995-2021 á 50-200 m dýpi á vestari hluta hafsvæðisins en yfir meðaltali í hlýrri sjónum austar og sunnar (mynd 4). Á 200-500 m dýpi var hitinn ýmist undir og yfir meðaltali.
![](/static/files/_blob/rlwsbde15es9xk61qfq8io.jpg)
Mynd 4. Hitastig sjávar (til vinstri) og frávik í hitastigi frá meðaltali áranna 1995-2021 (til hægri) á 50-200 m dýpi í maí 2023.
Niðurstöðurnar
Þessar niðurstöður, og þá einkum síldarmælinganna, verða meðal annars notaðar á fundi ICES í lok ágúst næstkomandi þar sem vinna við stofnstærðarmat og ráðgjöf uppsjávarfiskistofna fer fram.
Skýrslan: International Ecosystem Survey In Nordic Sea (IESNS) in April - May 2023