Makríll Scomber scombrus
Birting ráðgjafar: 30. september 2024. Útgefið af Hafrannsóknastofnun.
Ráðgjöf
Alþjóðahafrannsóknaráðið ráðleggur, í samræmi við nýtingarstefnu sem mun leiða til hámarksafraksturs til lengri tíma litið (MSY), að afli ársins 2025 verði ekki meiri en 576 958 tonn.
Stofnþróun
Veiðidánartala er metin yfir kjörsókn (FMSY) en fyrir neðan gátmörk (Fpa) og varúðarmörk (Flim). Stærð hrygningarstofns er metin yfir aðgerðarmörkum (MSY Btrigger), gátmörkum (Bpa) og varúðarmörkum (Blim).
Makríll. Niðurstöður stofnmats. Afli 1980–1999 hefur lítið vægi í stofnmati þar sem talið er að skráður afli sé einungis hluti af raunverulegum afla. Skyggð svæði og öryggisbil sýna 95 % öryggismörk.
Stofnmat og viðmiðunarmörk
Forsendur ráðgjafar | Hámarksafrakstur |
Aflaregla | Engin langtíma nýtingarstefna hefur verið samþykkt af öllum makrílveiðiþjóðum. |
Stofnmat | Tölfræðilegt aldurs-aflalíkan (SAM). |
Inntaksgögn | Aldursgreindur afli, merkingagögn (stálmerki: 1980-2006, rafeindamerki: 2014-2023) og vísitölur úr þremur mismunandi stofnmælingaleiðöngrum: vísitala hrygningarstofns úr eggjaleiðangri sem farinn er á þriggja ára fresti (1992–2022), vísitala fyrir 0 ára fisk frá botnfiskaleiðangri á landgrunni Bretlandseyja (1998–2020, 2022-2023: samanlögð gögn fyrir síðasta og fyrsta ársfjórðung samliggjandi ára),vísitölur fyrir 3–11 ára fisk frá uppsjávarvistfræðileiðangri að sumri (IESSNS; 2010 og 2012–2024). Aflatölur fyrir 2000 hafa lítið vægi í stofnmati. Náttúruleg afföll (0.15 fyrir alla aldurshópa og öll ár) eru byggð á merkingarrannsóknum gerðum snemma á níunda áratugnum. Kynþroskahlutfall er breytilegt á milli ára og er byggt á aflagögnum. |
Nálgun | Viðmiðunarmörk | Gildi | Grundvöllur |
|---|---|---|---|
Hámarksafrakstur | MSY Btrigger | 2 580 000 | Bpa |
FMSY | 0.26 | Slembihermanir | |
Varúðarnálgun | Blim | 2 000 000 | Stærð hrygningarstofns árið 2003, lægsta gildi hrygningarstofns (Bloss) í stofnmati 2019 (ICES, 2020) |
Bpa | 2 580 000 | Bpa = Blim × exp(1.645 × σ), σ = 0.15 | |
Flim | 0.46 | Veiðidánartala sem leiðir til SSB = Blim | |
Fpa | 0.36 | Veiðidánartala sem leiðir til to P (SSB > Blim) > 95% með MSY Btrigger |
Horfur
Makríll. Forsendur fyrir stofnmatsárið og í framreikningum.
Breyta | Gildi | Athugasemdir |
|---|---|---|
F4–8 ára (2024) | 0.41 | Samkvæmt framreikningi og byggt á áætluðum afla fyrir 2023 |
Hrygningastofn (2024) á hrygningartíma | 2 774 753 | Samkvæmt framreikningi fyrir 2024; í tonnum |
Nýliðun 0 ára (2024-2025) | 4 443 312 | Faldmeðaltal fjölda 0 ára (1990-2022); í þúsundum |
Heildarafli (2024) | 954 112 | Áætlaður afli og brottkast sem gerir ráð fyrir flutningi aflamarks frá árinu 2023, í tonnum |
Makríll. Áætluð þróun stofnstærðar (tonn) miðað við veiðar samkvæmt aflareglu.
Grunnur | Afli (2025) | Veiðidánartala (2025-2026) | Hrygningarstofn (2025) | Hrygningarstofn (2026) | % Breyting á hrygningarstofni1) | % Breyting á afla2) | % Breyting á ráðgjöf3) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hámarksafrakstur | 576 958 | 0.26 | 2 610 364 | 2,718,914 | 4 | -40.0 | -22 |
F=F2024 | 852 783 | 0.41 | 2 557 662 | 2,470,479 | -3 | -10.6 | 15 |
1) Hrygningarstofn árið 2026 miðað við hrygningarstofn árið 2025 | |||||||
2) Afli árið 2025 miðað við áætlaðan afla árið 2024 (954 112 t) | |||||||
3) Ráðlagt aflamark fyrir árið 2025 miðað við ráðlagt aflamark árið 2024 (739 386 t) | |||||||
Ráðlagt aflamark fyrir árið 2025 er 22 % lægra en fyrir árið 2024 þar sem hrygningarstofninn er metinn minni.
Gæði stofnmats
Stofnmat síðustu ára hefur sýnt aukningu ár frá ári á mati á stærð hrygningarstofns og lægri fiskveiðidauða fyrir tímabilið 2010-2020. Slíkt kerfisbundið endurmat milli ára á ekki við í sama mæli eftir 2020.
Vægi gagna í stofnmatinu er háð því hversu langt tímabil þau ná yfir og hversu gott innbyrðis samræmi er á milli ára. Þegar nýjum gögnum var bætt við stofnmatið í ár þá jókst vægi merkingargagna lítillega.
Stofnmatið og framreikningar á stofnstærð byggja á 0–12 ára makríl. Mat á fjölda 0 ára og 1 árs fisks er ónákvæmt. Mat á árgangastærð er fyrst fengið þegar makríll kemur inn í veiðina við tveggja til þriggja ára aldur. Þess vegna er nýliðun sýnd sem fjöldi tveggja ára.
Makríll. Samanburður á stofnmati áranna 2020–2024 (rauð lína: 2024). Nýliðun er sýnd fyrir 2 ára frá og með 2022 en var áður sýnd fyrir 0 ára og þess vegna eru gildi fyrri ára ekki á grafinu.
Aðrar upplýsingar
Veiðar úr stofninum hafa að meðaltali verið 40 % umfram ráðgjöf síðan 2010 vegna einhliða ákvarðana veiðiþjóða um aflamark. Ráðgjöfin byggir á veiðidánartölu samkvæmt markmiðinu um hámarksafrakstur (FMSY) og við matið á því var ekki tekið tillit til að afli væri kerfisbundið umfram ráðgjöf byggða á þeirri nálgun. Þetta getur leitt til aukinnar áhættu á að stærð hrygningarstofns fari undir varúðarmörk sem leiðir til minni afraksturs til lengri tíma litið, og að nýting stofnsins uppfylli ekki varúðarsjónarmið.
Ráðgjöf, aflamark og afli
Makríll. Tillögur um hámarksafla, aflamark samkvæmt ákvörðun stjórnvalda og afli (tonn).
Ár | Tillaga | Aflamark Ísland | Afli Íslendinga | Aflamark allra þjóða | Afli alls |
|---|---|---|---|---|---|
1987 | 0 | 442 000 | 654 992 | ||
1988 | 0 | 610 000 | 680 491 | ||
1989 | 0 | 532 000 | 585 920 | ||
1990 | 0 | 562 000 | 626 107 | ||
1991 | 0 | 612 000 | 675 665 | ||
1992 | 0 | 707 000 | 760 690 | ||
1993 | 0 | 767 000 | 824 568 | ||
1994 | 0 | 837 000 | 819 087 | ||
1995 | 0 | 645 000 | 756 277 | ||
1996 | 92 | 452 000 | 563 472 | ||
1997 | 925 | 470 000 | 573 029 | ||
1998 | 498 000 | 357 | 549 000 | 666 316 | |
1999 | 437 000 | 0 | 562 000 | 640 309 | |
2000 | 642 000 | 0 | 612 000 | 738 606 | |
2001 | 665 000 | 0 | 670 000 | 737 463 | |
2002 | 694 000 | 53 | 683 000 | 771 422 | |
2003 | 542 000 | 122 | 583 000 | 679 287 | |
2004 | 545 000 | 0 | 532 000 | 660 491 | |
2005 | 420 000 | 363 | 422 000 | 549 514 | |
2006 | 487 000 | 4 222 | 444 000 | 481 181 | |
2007 | 509 000 | 36 706 | 502 000 | 586 206 | |
2008 | 456 000 | 112 286 | 458 000 | 623 165 | |
2009 | 578 000 | 116 160 | 605 000 | 737 969 | |
2010 | 572 000 | 130 000 | 121 008 | 885 000 | 877 272 |
2011 | 672 000 | 154 825 | 159 263 | 959 000 | 948 963 |
2012 | 639 000 | 145 227 | 149 282 | 927 000 | 899 551 |
2013 | 542 000 | 123 182 | 151 235 | 906 000 | 938 299 |
2014 | 1 011 000 | 167 826 | 173 560 | 1 392 000 | 1 401 788 |
2015 | 906 000 | 172 964 | 169 336 | 1 229 000 | 1 215 827 |
2016 | 773 842 | 147 824 | 172 079 | 1 057 000 | 1 100 135 |
2017 | 857 185 | 168 464 | 167 366 | 1 173 000 | 1 159 641 |
2018 | 550 948 | 134 772 | 168 331 | 998 000 | 1 023 144 |
2019 | 770 358 | 140 240 | 128 077 | 864 000 | 839 727 |
2020 | 922 064 | 152 141 | 151 534 | 1 090 879 | 1 039 513 |
2021 | 852 284 | 140 627 | 132 176 | 1 199 103 | 1 081 540 |
2022 | 794 920 | 148 242 | 129 976 | 1 188 227 | 1 046 720 |
2023 | 782 066 | 144 039 | 141 369 | 1 188 265 | 1 056 241 |
2024 | 739 386 | 115 533 | 990 582 | ||
2025 | 576 958 |
Heimildir og ítarefni
ICES. 2019. Interbenchmark Workshop on the assessment of northeast Atlantic mackerel (IBPNEAMac). ICES Scientific Reports. 1:5. 71 pp. http://doi.org/10.17895/ices.pub.4985
ICES. 2020. Workshop on Management Strategy Evaluation of Mackerel (WKMSEMAC). ICES Scientific Reports. 2:74. 175 pp. http://doi.org/10.17895/ices.pub.7445
Stofnmatsskýrslur Hafrannsóknastofnunar 2024. Makríll. Hafrannsóknastofnun, 30. september 2024.
ICES. 2024. Mackerel (Scomber scombrus) in subareas 1-8 and 14 and division 9.a (the Northeast Atlantic and adjacent waters). In Report of the ICES Advisory Committee, 2024. ICES Advice 2024, mac.27.nea. https://doi.org/10.17895/ices.advice.25019339
ICES. 2024. Working Group on Widely Distributed Stocks (WGWIDE). ICES Scientific Reports. 6:81. https://doi.org/10.17895/ices.pub.26993227